Attila Tokatlı’dan “Entelektüel Aşk”
Hiçbir olgu, insanın tüm entellektüel etkinlik alanlarına, aşk olgusu kadar yoğun ve tarih boyunca
kesiksiz bir biçimde yansımamıştır.
Attila Tokatlı (Aşkın Boyutları)
Entellektüel Aşk bir kitap adı. 1983’te Attilla Tokatlı çıkardı. Gerçi o kitap diyor ama daha çok dergiye benziyor. 46 sayfalık cep kitabı boyutunda 4’lü seri basılmış. Attila Tokatlı bu kitapları sürdürecek miydi? Açık değil ama pek olasılığı da yok. Kitap 4’te "Çağrı” başlıklı yazısındaki son paragraf "Bu gezinin asla doyurucu olmayacağının bilinci, ama hiç değilse iştah açıcı olacağı umuduyla iyi yolculuklar diliyoruz,” diye bitiyor. Burdan aşk konusuyla ilgili kitapların devam etmeyeceği çıkarsanabilir. Başka bir neden de Attila Tokatlı’nın aynı dönemdeki ağır hastalıkları. Birkaç kez hastaneye yattı. 54 yaşında 1988’de öldü. Bu kitapların yayımlanması da doğal olarak sona erdi. Entellektüel Aşk kitaplarını Naci Çelik Berksoy dışında hatırlayan başka kimseye rastlamadım. Eray Canberk bilir mi?
Attila Tokatlı çevirmen, yazar, yönetmen. Denize İnen Sokak (1960), Gel Barışalım (1964) adlı iki film çekmiş. Batmış. Filmler kayıp. Onunla ilgili biyografilerde Paris’te sinema eğitimi aldığı, film çektiği, çevirmenlik yaptığı, roman dahil çeşitli kitaplar yazdığı belirtiliyor. Ancak Entellektüel Aşk kitaplarına ait bir bilgi yok.
Attila Tokatlı Entellektüel Aşk Kitap 1’in "Aşka Genel Yaklaşım” adlı giriş yazısı, "Kimimizin başlıbaşına bir varoluş nedeni saydığı, kimimizin de bir çeşit oyun ve hatta bir aldanış olarak kabul ettiği aşk, aslında, nedir ve ne değildir? Gerçekliğe soğukkanlılıkla bakarsak, şöyle bir tanım getirebiliriz: Aşk, bizi bir varlığa, bir nesneye ya da bir evrensel değere doğru sürükleyip bağlayan gönül itkisidir.” diye başlıyor. Yazının bütününden bu kitapların amacının aşk konusuna entelektüel bir yaklaşım olduğu anlaşılıyor.
Çıkan 4 kitabın ön iç kapağına basılan "Binyüzlü okur, eşim benim, kardeşim!” Baudelaire’den alıntıda da bu işin esasının tümüyle okur olduğunu hatırlatmak istemiş Attila Tokatlı.
Kitap-1’de Fethi Naci (Sözcükleri mi seviyorlar, kadınları mı?deneme), Tomris Uyar (Kendimle Söyleşi), Kitap-2’de Cengiz Bektaş (Fide-şiir), Edip Cansever (İki Düş Arasında Beklenti-şiir), Fazıl Hüsnü Dağlarca (Sen İçre-şiir), Metin Eloğlu (Geleğen, Başbaşa-2 şiir), Cemal Süreya (Mutsuz, Ama Senin, Nü-kendi el yazıyla 3 şiir), Turgut Uyar (Şimdi Ne Zaman-şiir), Can Yücel (Papatyalar Açarken-şiir), Kitap-3’ü bulamadım, Kitap-4’te Arif Damar (Karasevda-şiir) var. İçindekiler bölümünde çevirilerin, imzasız yazıların tümünün Attila Tokatlı’ya ait olduğunu yazıyor.
Kitaplarda desenler de var. Gürdal Duyar (2 desen-1982), Avni Arbaş (Can Yücel deseni-1983), Mustafa Şerif Onaran (Cengiz Bektaş deseni-1983), Balaban (Nâzım Hikmet deseni), Besim Dalgıç (Üç Çingene Türküsü için 1 desen-1983, İbrahim Hakkı Efendi’nin Çoğulcu Bir Aşk Belgesi yazısı için 2 desen-1983), Necati Sipahi (Üç Çingene Türküsü için 1 desen), Osman Saidoğlu (1 desen).
Attila Tokatlı’nın bir dostuna imzaladığı kitapları sahafta buldum (Kitap 3 hariç). Üstüne konuştuğumuz, desenler çizdiğim kitaplarla yaklaşık 40 yıl sonra ilk kez karşılaşıyordum. Kitap 2’de Turgut Uyar’ın "Şimdi Ne Zaman” şiirini YKY’dan çıkan Toplu Şiirler kitabında aradım. Yoktu. Kitabın editörü Bedirhan Toprak da bu şiiri bilmiyordu. Büyük bir ihtimalle Avni Arbaş’ın Can Yücel portresi de bu kitaplar için çizilmiş. Mustafa Şerif Onaran’ın deseni dahil bütün desenler için de bu durum geçerli. Fethi Naci’nin, Tomris Uyar’ın yazıları, Metin Eloğlu’nun, Fazıl Hüsnü’nün, Turgay Kantürk’ün şiirleri de başka kitaplara girmemiş olabilir.
Attila Tokatlı’nın az bilinen bu kitaplara, edebiyata, sinemaya dair verdiği emekleri unutmamak gerekiyor.